Phần mềm Brain Analytics của nữ TS. Hà Thị Thanh Hương và cộng sự đã giúp phân biệt người bệnh Alzheimer (bệnh suy giảm, mất trí nhớ ở người già) và người bình thường thông qua sự bất thường về cấu trúc não dựa trên ảnh chụp với độ chính xác khoảng 96%.

TS. Hà Thị Thanh Hương (SN 1989), hiện là Trưởng bộ môn Kỹ thuật mô và Y học tái tạo, khoa Kỹ thuật Y sinh, trường ĐH Quốc tế – ĐHQG TPHCM. Chị là một trong các gương mặt nổi bật đạt Giải thưởng khoa học công nghệ Quả Cầu Vàng năm 2023.

TS. Hà Thị Thanh Hương (ngoài cùng, bên phải), giảng viên ĐH Quốc tế làm thí nghiệm đo điện não cùng với nhóm nghiên cứu

Động lực từ mong muốn chăm sóc sức khỏe người dân

Năm 2012, Hà Thị Thanh Hương giành học bổng du học tại trường ĐH Stanford (Mỹ). Lúc mới học nghiên cứu sinh là khoảng thời gian chật vật với Hương. Vì chuyên ngành Hương học là Công nghệ sinh học, còn nghiên cứu sinh lại chọn học ngành Thần kinh học.

“Đại học thì học tiếng Việt, nghiên cứu sinh thì học bằng tiếng Anh. Hai chuyên ngành hoàn toàn khác nhau, hai ngôn ngữ cũng khác nhau nên tôi phải mất một thời gian kha khá để thích nghi”, nữ tiến sĩ chia sẻ.

Đề tài  yêu cầu nhiều kỹ thuật. Có những kỹ thuật mới liên quan đến sinh lý, tế bào, có khi phải thực hiện các thao tác rất chi tiết như mổ động vật, soi kính hiển vi. Những kỹ thuật này đòi hỏi Hương phải dành thời gian miệt mài luyện tập để thành thạo, sau đó mới có thể làm được thí nghiệm chỉn chu, bài bản và trả lời được các câu hỏi nghiên cứu có tính thiết thực.

“Có nhiều khoảnh khắc tôi muốn bỏ cuộc, vì nghề này quá khó. Công việc nghiên cứu khó về mặt kỹ thuật, nhiều lúc khó khăn cả về kinh tế. Thực sự nhiều lúc tôi rơi vào bế tắc không biết phải giải quyết thế nào”, nữ tiến sĩ bộc bạch. Và động lực giúp nhà khoa học trẻ vượt qua những khó khăn là mong muốn thay đổi thực trạng chăm sóc sức khỏe tâm thần ở Việt Nam. Hương may mắn khi luôn có những người bạn, người thân trong gia đình thấu hiểu, đồng hành và ủng hộ.

Năm 2018, sau 6 năm học tập tại ĐH Stanford, trở về nước chỉ có trong tay 2 bài báo khoa học nhưng với Hương những năm tháng học tập ở xứ người đã trui rèn được bản lĩnh đi trên con đường nghiên cứu đầy chông gai, thử thách. Về công tác tại trường ĐH Quốc tế, Hương đã xây dựng nhóm nghiên cứu Brain Health Lab và truyền lửa đam mê nghiên cứu khoa học cho sinh viên, nhà khoa học trẻ trong nước. Từ đây, rất nhiều công trình nghiên cứu, bài báo khoa học quốc tế ra đời.

Độ chính xác khoảng 96%

TS. Hương luôn đau đáu với căn bệnh Alzheimer, bởi đây là một căn bệnh gây tử vong cao nhất ở người lớn tuổi. Theo TS. Hương, trong bối cảnh già hóa dân số ở Việt Nam, hướng nghiên cứu về Alzheimer ngày càng trở nên cấp thiết. Vì thế, từ những năm tháng học tập nghiên cứu tại ĐH Stanford, cô đã theo đuổi đề tài này và hơn 5 năm qua khi trở về Việt Nam tiếp tục đào sâu, nghiên cứu.

Nữ tiến sĩ đã triển khai công trình nghiên cứu Brain Analytics. Đây là một phần mềm được nghiên cứu và phát triển sử dụng trí tuệ nhân tạo (Artificial intelligence – AI) để phân tích hình ảnh MRI sọ não người bệnh và chẩn đoán bệnh Alzheimer một cách chính xác, có khả năng áp dụng rộng rãi, giá thành phù hợp với thu nhập của người Việt. Công nghệ trí tuệ nhân tạo được sử dụng là học máy (machine learning) và học sâu (deep learning). Ngoài ra, nhóm sử dụng công nghệ dữ liệu lớn (big data) và ứng dụng nền tảng Web để hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán từ xa và lưu trữ dữ liệu bệnh nhân.

Nữ tiến sĩ cho biết, hiện công trình nghiên cứu thu được nhiều kết quả khả quan. Phần mềm Brain Analytics giúp phân biệt người bệnh Alzheimer và người bình thường thông qua sự bất thường về cấu trúc não dựa trên ảnh chụp, đã được huấn luyện và kiểm tra trên cơ sở dữ liệu ADNI (Mỹ) với độ chính xác khoảng 96%. Ngoài ra, phần mềm có thể đưa ra kết quả nhanh chóng (trong vòng 7 giờ), giúp các bác sĩ tiết kiệm thời gian trong quá trình chẩn đoán. Đáng chú ý, bác sĩ và sinh viên y khoa thuộc 8 bệnh viện khác nhau trên toàn quốc trải nghiệm và đánh giá, 80% hài lòng với những tính năng mà phần mềm Brain Analytics mang lại.

TS. Hương cho biết thêm, trong tương lai, để đảm bảo tính chính xác và phù hợp của mô hình khi được ứng dụng trên lâm sàng ở Việt Nam, mô hình trí tuệ nhân tạo của nhóm sẽ được kiểm tra và cải thiện trên cơ sở dữ liệu ảnh MRI não của người Việt Nam.

Sau 5 năm trở về Việt Nam cống hiến, hiện TS. Hà Thị Thanh Hương sở hữu trên 10 bài báo khoa học công bố trên tạp chí khoa học quốc tế; 8 bài báo đăng trên hội thảo quốc tế; 2 báo cáo khoa học đăng toàn văn trong kỷ yếu hội thảo/hội nghị quốc tế. Chị làm chủ nhiệm 1 đề tài cơ sở đã nghiệm thu đạt yêu cầu; có 1 sản phẩm công nghệ được ứng dụng tại đơn vị.

Link gốc xem tại đây: